Produced by Sophia Canoni
Note: The tonic system has been changed from polytonic tomonotonic, otherwise the spelling of the book has not beenchanged. Bold words are included in &. Two footnotes havebeen placed at the end of the book.
Σημείωση: Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σεμονοτονικό. Κατά τα άλλα έχει διατηρηθεί η ορθογραφία τουβιβλίου. Λέξεις με έντονους χαρακτήρες περικλείονται σε &.Δύο υποσημειώσεις σελίδων έχουν μεταφερθεί στο τέλος τουβιβλίου.
Ημέραν τινά βοσκός τις απώλεσεν επί των ορέων της Λακωνικήςερίφιόν τι εκ της αγέλης του. Αναζητών αυτό μεταξύ των φαράγγωνκαι δρυμών, έφθασεν εις κρημνώδες τι μέρος, δι' ου δεν είχενάλλοτε διαβή, και παρετήρησεν ότι το έδαφος εκρότει υποκώφως υπότους πόδας του. Ερευνήσας μετά προσοχής ανεκάλυψε βαθείαν οπήνκρυπτομένην υπό τινας θάμνους. Έρριψε λίθον· μόλις ήκουσε τονκρότον της πτώσεως. Ο πυθμήν δεν ήτο ορατός ένεκα του σκότους. Οβοσκός ήτο τολμηρός, εξετύλιξε το σχοινίον, όπερ έφερε περί τηνοσφύν διά σκοπούς χρησίμους εις το επάγγελμα και προσέδεσε λίανσφιγκτώς την άκραν αυτού εις τον κορμόν σχοίνου, το δε μήκος τουσχοινίου κατεβίβασεν εις το βάθος της οπής. Είτα πτύσας εις ταςπαλάμας του και τρίψας προς αλλήλας τας χείρας, εκρεμάσθη εις τοβάθος του κοιλώματος, κρατών ηρέμα το σχοινίον. Ότε έφθασεν ειςτον πυθμένα, εξέβαλεν εκ του κόλπου του τον πυρίτην λίθον, τονχάλυβα και την ίσκαν και ήναψε δάδα. Ερευνών εις τα υποχθόνιαεκείνα σκότη, εύρε δυο ή τρία αγάλματα θεών, τον Απόλλωνα, τηνΉραν και τον Δία. Δεν εγίνωσκε την αξίαν των, αλλά παρετήρειπεριέργως αυτά. Είτα ανεκάλυψε την κυρίαν είσοδον του σπηλαίου καιεξήλθεν εις το φως, χωρίς πλέον να λάβη ανάγκην της διά τουσχοινιού αναρριχήσεως. Ταύτα συνέβησαν περί τα μέσα τηςπαρελθούσης εκατονταετηρίδος.
Τα τρία αγάλματα ήσαν εκ των περικαλλεστάτων, όσα παρήγαγέ ποτε ηαρχαία τέχνη. Αγνοώ ποία μαύρα πελάγη διέπλευσαν και εις ποίονμουσείον της Εσπερίας διεπεραιώθησαν τα κειμήλια ταύτα. Ανκατωρθώθη να μείνωσιν επί του πατρίου εδάφους, θα ήτο τούτοαναμφιβόλως το ύστατον θαύμα των ταλαιπώρων εκείνων θεών.
Το σπήλαιον υπήρξε κατοικία του τελευταίου των ελλήνων φιλοσόφων,του οψίμου αναμορφωτού της ΙΕ' εκατονταετηρίδος. Περίεργον είναιότι η περί του σπηλαίου τούτου παράδοσις δεναπώλετο, ενώ το σπήλαιον αυτό ήτο άγνωστον μέχρι της τυχαίαςανακαλύψεως αυτού. Υποθέτω ότι η παράδοσις ανεγεννήθη εκ τηςτέφρας της κατά τον προλαβόντα αιώνα, αφού πρότερον επί μακρούςχρόνους είχε ταφή. Πιθανώτερον δε μοι φαίνεται, ότι η δευτέραπαράδοσις διαφέρει της αρχαιοτέρας. Όπως και αν έχη τούτο, φίλοςτις συνέλεξεν εκ του στόματος των περιοίκων αγροτών πληροφορίαςτινάς περί της παραδόσεως. Εφιλοτιμήθη δε να μοι χορηγήση ταςσημειώσεις του υπό τον όρον να μη μνημονεύσω το όνομα αυτού εν τηπαρούση εκδόσει. Αλλ' όμως δεν δύναται να μοι απαγορεύση και τηνδημοσίαν έκφρασιν της ευγνωμοσύνης μου.
Εάν ο Ιωάννης Βράγγης είχε προλάβει να αρπάση από των χειρών τουΔαρώτα την φλοκάταν, ην είχε δανεισθή όπως φέρη προς τον κύριόντου, και με τόσην τέχνην του αφείλεν εκείνος, διαλαθών την ουχίλίαν εντεταμένην προσοχήν του, δεν ήθελεν υποστή την απώλειαντούτην, εφ' ή ουδέποτε έμελλε να παρηγορηθή.
...