Er bestaat over het verblijf van Czaar Peter denGrooten te Zaandam reeds een uitgebreide litteratuur. De Heer Jac.Scheltema, die als vrederechter in deze stad heeft gewoond, vond erbelangrijke aanteekeningen door den Zaandammer lakenkoopman envroedschap Jan Cornelisz Noomen over dat verblijf bijna dagelijksgenoteerd, en hij gaf toen in de jaren 1814 en 1817 belangrijke werkenover Czaar Peter en over Rusland in betrekking tot de Nederlanden inhet licht, die door hunne nauwkeurigheid en historische waarheid veelverschilden met de fantastische verhalen van vroegeren tijd. Zoover mijbekend is, bestaat er echter nog geen uitgebreid verhaal over ditonderwerp voor jeugdige lezers.

De Heer Kieviet, de bekende schrijver voor de jeugd, heeft dezetaak op zich genomen, en verzocht mij het verhaal eens door te lezenvóór het ter perse ging. Ik heb het met zeer veelgenoegen gedaan en mij er in verheugd, dat de bijzonderheden van hetverblijf van den Czaar te Zaandam zoo nauwkeurig zijn medegedeeld,terwijl het niet anders kan, of het voor het licht brengen van deGroenlandsche visscherij geeft aan het geheel een meer locale kleur. Dewalvischvaart, die sedert jaren niet meer in Nederland wordtuitgeoefend, was eenmaal voor de Nederlandsche Provinciën een zeerbelangrijke tak van handel, die duizenden menschen werk verschafte enwaarvoor velen zich interesseerden. Vooral in de Zaanlanden werden talvan schepen ter walvischvangst uitgerust en vonden velerlei ambachtenen neringen daardoor een grooten steun. Het kan niet anders of dejongens van het oud-Zaandam voelden zich tot de avontuurlijke reizennaar het Noorden aangetrokken. De in dit verhaal genoemde jongenshebben voor het meerendeel in dien tijd