Het is noodzakelijk de beide dwalingen, dieaangaande Albrecht Dürer in den loop der tijden in omloop zijngekomen, uit den weg te ruimen, voordat ik een trouw beeld van zijnleven schets. Ten eerste beweert men, dat Dürer arm is geweest enten tweede wordt zijn vrouw voor een Xantippe uitgemaakt.

Het een noch het ander is waar. Het zijn verzinsels, waarvan mentijdens Dürers leven nooit heeft gehoord, en die een eeuw na zijndood zijn bedacht.—Maar uit welke bron heeft men zegeput?

Wat Dürers gewaande armoede betreft, hebben enkele lossegezegden, in scherts door hem bedoeld, doch door de menschen in ernstopgevat, daartoe aanleiding gegeven en ofschoon hij wel eens ingeldverlegenheid is geweest—welke kunstenaar is datnooit!—heeft hij toch geheel onbezorgd kunnen leven en eindelijkzelfs een groot vermogen nagelaten.

Maar dit is de kleinste dwaling uit den weg geruimd. De tweede isvan ernstiger aard: men zegt, dat zijn vrouw door haar heerschzucht,gierigheid en gebrek aan inzicht zijn huiselijk leven zeer heeftverbitterd. Hoe is men daaraan gekomen? De oorsprong van dezenschandelijken laster is uitsluitend een brief van Wilibald Pirkheimer,dien men in de 17^de eeuw heeft gevonden in het stadsarchiefvan Neurenberg en dien hij twee jaar na Dürers dood aan JohanTscharte heeft geschreven. Pirkheimer was op zijn ouden dag metiedereen in onmin geraakt, en leefde eenzaam en verlaten. Door podagraen galsteen gekweld, was hij een eigenzinnig, lichtgeraakt, ontevredengrijsaard geworden, die alleen leefde voor zijn eenigen hartstocht: hetverzamelen van kostbare zaken. Het was Pirkheimers vurige wensch, debeide geweien uit Dürers nalatenschap, geschenken van denKeurvorst Frederik van Saksen, in bezit te hebben en hij stortte alzijn toorn over Dürers weduwe uit, toen zij over dezeprachtexemplaren op andere wijze beschikte. Dat was in Pirkheimersoogen zulk een misdaad, dat hij, door schandelijke belastering in eenbrief aan zijn vriend, lucht gaf aan zijn woede.

Trouwens ’t is niet alleen Dürers vrouw, Agnes, die indezen brief wordt belasterd, ook Lazarus Spengler, die schitterendester in de Hervormingsgeschiedenis krijgt zijn deel, en wordt in zulkeen slecht licht geplaatst, dat ieder met verachting zich van hem zoumoeten afwenden. En waarom zou men, nu er toch wel niemand zal wordengevonden, die ter wille van dien b